HIFU W LECZENIU RAKA PROSTATY

Medycyna w ciągu ostatnich kilku lat zrobiła znaczący postęp w leczeniu różnego rodzaju schorzeń prostaty, zwłaszcza zmian nowotworowych gruczołu krokowego. Lekarze dysponują coraz bardziej precyzyjnymi narzędziami diagnostycznymi (np. celowana biopsja pod kontrolą rezonansu magnetycznego), a zamiast klasycznej operacji chirurgicznej wykonuje się mniej inwazyjne i dające często lepsze efekty zabiegi endoskopowe (np. prostatektomia laparoskopowa). Oprócz tradycyjnej radioterapii, która polega na napromienianiu chorego gruczołu oraz otaczającej go zdrowej tkanki, w niektórych przypadkach stosuje się brachyterapię lub jeszcze nowszą procedurę leczenia raka prostaty za pomocą ultradźwięków HIFU (ang. High Intensity Focused Ultrasound). Wiązka ultradźwięków wywołuje zwiększenie temperatury w obrębie raka, co prowadzi do jego zniszczenia.
Istnieje wiele skutecznych opcji terapeutycznych dla mężczyzn – kluczem do sukcesu pozostaje jednak wykrycie choroby na wczesnym etapie zaawansowania i w stadium ograniczonym tylko do narządu.

Jak tłumaczy dr n. med. Łukasz Nyk, urolog z Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock – problemy z prostatą zaczynają się najczęściej u mężczyzn w starszym wieku. Wiek jest jednym z czynników ryzyka zachorowania na nowotwór gruczołu krokowego. Choroba przebiega z reguły bezobjawowo. Wtedy kiedy spotykamy się z chorymi, którzy odczuwają objawy raka prostaty i dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych (częstomocz, uczucie parcia na pęcherz, krwiomocz, utratę wagi ciała, osłabienie, najczęściej oznacza to, że mamy do czynienia z nowotworem zaawansowanym. Mężczyźni, którzy przekroczyli granicę 45-47 lat powinni podlegać okresowym kontrolom w poradni urologicznej. To ważne, ponieważ u pacjentów, u których rozpoznano raka prostaty o niskim stopniu złośliwości i który ma charakter miejscowy i jest ograniczony do narządu, możliwe jest zastosowanie mniej inwazyjnego leczenia np. za pomocą ultradźwięków HIFU. W niektórych przypadkach możliwe jest nawet odstąpienie od aktywnego leczenia na rzecz tzw. aktywnego nadzoru.

źródło: sonacaremedical.com

 

PROCEDURA HIFU W LECZENIU RAKA PROSTATY

Obecnie istnieje wiele opcji terapeutycznych dedykowanych mężczyznom z ograniczoną postacią raka gruczołu krokowego. Jedną z najnowocześniejszych i najbardziej zaawansowanych metod wykorzystywanych w leczeniu raka prostaty jest procedura HIFU. W ostatnich latach metoda HIFU uzyskała znaczące rekomendacje w wytycznych Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, a w 2015 roku HIFU otrzymało rejestrację przez FDA (Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków). Terapia jest dostępna w wielu krajach (stosuje ją około 300 ośrodków na całym świecie) w tym również w Polsce. Nowoczesny aparat do ablacji stercza metodą HIFU znajduje się od niedawna m.in. w Europejskim Centrum Zdrowia w Owocku.

Zabieg HIFU stanowi alternatywę dla radioterapii oraz radykalnej prostatektomii, będącej jedną z podstawowych metod leczenia raka gruczołu krokowego ograniczonego do narządu. Prostatektomia polega na chirurgicznym usunięciu całego gruczołu krokowego, pęcherzyków nasiennych oraz pewnej ilości tkanek otaczających. W przypadku radioterapii i napromieniania guza prostaty na efekty trzeba czekać bardzo długo, ponieważ komórki nowotworowe obumierają stopniowo. Dzięki zastosowaniu leczenia ultradźwiękami HIFU efekt jest natychmiastowy, a chora tkanka ulega zniszczeniu w trakcie zabiegu. Zabieg metodą HIFU można wykonać również w przypadku nawrotu raka prostaty u pacjentów, którzy wcześniej byli leczeni tradycyjnymi metodami.

Podczas operacji z wykorzystaniem HIFU pacjent w znieczuleniu nadoponowym leży w pozycji wygodnej na plecach. W zależności od ilość tkanki, która ma zostać zniszczona, zabieg trwa od 90 minut do 2,5 godziny i odbywa się wyłącznie drogami naturalnymi ciała (bez nacinania tkanki) za pomocą specjalnej sondy umieszczonej w odbytnicy. Zabieg HIFU wykonuje zaprogramowany robot medyczny, który z dokładnością do ułamka milimetra ogniskuje i odpala wiązki energii oraz kontroluje ich odległość od zdrowych tkanek, które dodatkowo chłodzi. Pacjent pozostaje w szpitalu przez krótki czas, leczenia jest nieinwazyjne i bezpieczne.

Jak tłumaczy dr hab. n. med. Jakub Dobruch, Kierownik Kliniku Urologii CMKP w Europejskim Centrum Zdrowia Otwock – HIFU to nowa technologia, która polega na tym, że fale ultradźwiękowe są skupiane tylko w ognisku choroby nowotworowej, aby je skutecznie zniszczyć. HIFU to zabieg który wpisuje się w filozofię leczenia oszczędzającego. To oznacza, że uszkadzamy jedynie fragment narządu, przez co chory nie doświadcza uszczerbku w aspekcie nietrzymania moczu czy funkcji erekcyjnych – to podstawowy atut procedury HIFU.

Procedura leczenia raka prostaty za pomocą ultradźwięków HIFU jest obecnie nierefundowana i pozostaje dostępna jedynie na warunkach komercyjnych. Koszt zabiegu HIFU to około 25 000 zł.

 

 

METODA HIFU – WSKAZANIA DO ZABIEGU ULTRADŹWIĘKAMI

Procedurze HIFU mogą być poddani pacjenci z rakiem ograniczonym do stercza: ≤ T2c w klasyfikacji TNM. Stopień złośliwości w skali Gleasona nie powinien być większy niż 4. Wymiar przednio-tylny stercza nie może przekraczać 4 cm.

Zabieg HIFU należy rozważyć u mężczyzn nieakceptujących ryzyka niekorzystnych następstw wspomnianych wcześniej metod radykalnych. Ponadto HIFU można proponować chorym, którym odmawia się leczenia radykalnego ze względu na choroby współistniejące, zły stan ogólny, bądź osobom, które nie akceptują postępowania wyczekującego. Jednym z uznanych wskazań do HIFU jest wznowa miejscowa po radioterapii. Przeciwwskazaniami do zabiegu są choroby zapalne odbytnicy, uogólniona choroba nowotworowa i rozległe zwapnienia utrudniające dostęp fal do ogniska nowotworowego.
 
• Rak stercza zaawansowany miejscowo: ≤ T2c N0 M0,
• Rak stercza niskiego ryzyka,
• Rak stercza pośredniego ryzyka u wybranych Pacjentów,
• Pacjenci niekwalifikujący się do prostatektomii radykalnej
• Pacjenci niezgadzający się na radykalny zabieg chirurgiczny,
• Pacjenci z miejscową wznową po radioterapii (EAU 2014, 2015 Guidelines),
• Pacjenci z miejscową wznową po brachyterapii (EAU 2014, 2015 Guidelines),
• Pacjenci z miejscową wznową po prostatektomii radykalnej.

Procedura HIFU w leczeniu raka prostaty, opracował: red. Jarosław Gośliński, portal onkologiczny zwrotnikraka.pl